نظام مهندسی ساختمان و تأییدیه وال مش ‏|‏ آیا این سیستم قابل اعتماد است ؟

وال مش چیست و چرا تأییدیه وال مش اهمیت دارد؟

وال‌مش یک سیستم تقویتی بوده که از آن برای یکپارچه‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای و افزایش مقاومت آن‌ها در برابر بارها و نیروهای وارده از جمله باد و زلزله استفاده می‌شود. همچنین این سیستم باعث افزایش مقاومت این بخش‌های سازه در برابر فشارهای جانبی می‌شود و از وارد آمدن آسیب‌های احتمالی به آن‌ها جلوگیری می‌کند. در سیستم وال‌مش از توری‌های مشبک استفاده می‌شود که در طراحی آن الیاف فایبرگلاس و مواد تقویت‌کننده استفاده شده است تا از کیفیت و دوام بالایی در برابر شرایط محیطی برخوردار باشند. البته اجرای صحیح و اصولی سیستم وال مش که لازمه‌ی تأییدیه‌ی وال‌مش بوده، از اهمیت بالایی برخوردار است و تأثیر زیادی بر نتیجه‌ی نهایی فرایند مقاوم‌سازی دارد.

زتأییدیه‌ی نوین وال‌پست‌مش به نوعی تضمین‌کننده‌ی ایمنی ساختمان است و به این معناست که سیستم مورد نظر از عملکرد و کارایی مطلوبی برخوردار است. البته اهمیت این موضوع در مناطقی که خطر زلزله ایمنی ساختمان‌ها را تهدید می‌کند، دوچندان می‌شود. از طرف دیگر، تأییدیه‌ی وال‌مش می‌تواند تضمین خوبی برای پیمانکاران در مورد اجرای صحیح و اصولی فرایند مقاوم‌سازی در سازه باشد که این کار باعث اطمینان‌ خاطر کارفرمایان از ایمنی سازه و مقاومت بالای آن می‌شود. در کنار این موارد، می‌توان به صدور مجوزهای ساختمانی نیز اشاره کرد که تأییدیه‌ی نوین وال‌پست‌مش می‌تواند به تسهیل فرایند صدور این مجوزها کمک کند.

آیا نظام مهندسی ساختمان وال مش را تأیید کرده است؟ ‏

تأییدیه‌ی نوین وال‌پست‌مش به این معناست که سیستم اجرایی از تمامی معیارها و استانداردهای لازم جهت مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای در برابر بارها و نیروهای وارده از جمله زلزله برخوردار بوده و این سیستم به دلیل برخورداری از استانداردهای لازم از سوی نظام مهندسی مورد تأیید قرار گرفته است. یکی از دلایل گسترش استفاده از سیستم وال‌مش در پروژه‌های ساختمانی نیز همین تأییدیه‌ی وال‌مش از سوی نظام مهندسی بوده که باعث می‌شود عوامل اجرایی با اطمینان خاطر از این سیستم در مقاوم‌سازی بخش‌های غیرسازه‌ای ساختمان استفاده نمایند. البته سازمان نظام مهندسی موظف است تمامی تکنولوژی‌ها و روش‌های اجرایی در ساختمان‌سازی را مورد بررسی قرار دهد تا در صورت تأیید آن‌ها از نظر ایمنی، مجوزهای لازم در مورد اجرای آن‌ها صادر گردد.

سیستم وال‌مش نیز از این قضیه مستثنی نبوده و پس از بررسی‌های صورت‌گرفته در این زمینه و آزمایش‌های اجرایی بر روی این سیستم، تأییدیه‌ی وال‌مش صادر می‌گردد. همان‌طور که می‌دانید، یک سیستم اجرایی زمانی از کیفیت و کارایی لازم برخوردار است که فرایند اجرایی آن منطبق با قوانین و مقررات وضع‌شده از نهادهای ذی‌صلاح باشد. از این رو، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مدتی پس از رایج شدن اجرای وال‌مش، متوجه برخی اشتباهات رایج در طراحی، اجرا و سوءاستفاده در نوع شبکه یا مش الیاف مورد استفاده در وال‌مش شد و استفاده از آن را طی یک اعلامیه‌ی رسمی، برای مدتی کوتاه ممنوع اعلام کرد. پس از چندی، یعنی در شهریور ۱۴۰۳، طی یک دستورالعمل جدید و مختص اجرای وال‌مش، با شعار رفع ممنوعیت وال‌مش، این سیستم را مجدداً معرفی نمود.

مزایای وال‌مش نسبت به وال‌ پست‌های فلزی (وال‌پست سنتی)، آن‌قدر مورد توجه قرار گرفت که نظام مهندسی ساختمان و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را مجاب به ارائه‌ی نشریه و آیین‌نامه‌ای مخصوص به وال‌مش کردند. از این رو، وال‌مش را می‌توان سیستمی ۱۰۰٪ مورد تأیید نظام مهندسی ساختمان معرفی نمود. پس با هماهنگی ناظر و مهندسین طراح پروژه، می‌توانید از وال‌مش که سبک‌وزن، اقتضائی و سریع‌الاجرا است، به جای وال‌پست فلزی قدیمی که سنگین‌وزن است، اجرای آن پر دردسر و هزینه‌بر است، در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای ساختمان خود استفاده کنید.

توجه !! انجام آزمایش میز لرزان جهت بررسی روش‌ مسلح سازی دیوارهای بنایی با بتن مسلح شده با مش الیاف (TRC)، یکی از آزمایش‌های انحام شده توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی است که جها تدقیق روابط فصل چهارم ویرایش پنجم استاندارد 2800، در دستور کار قرار گرفته بود. اگر دوست دارید تا در رابطه با این آزمایش و نتایج آن بیشتر به دانید، پیشنهاد می‌کنیم تا به صفحه ” آزمایش میز لرزان‎|‎تأیید عملکرد وال‌مش طبق استاندارد 2800 ” مراجعه نمایید.

استانداردها و ضوابط نظام مهندسی برای تأییدیه وال مش

سیستم وال مش مورد تأیید نظام مهندسی بوده و تأییدیه نوین وال پست مش باعث شده از این سیستم به‌صورت گسترده در زمینه مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای استفاده شود. البته برای این کار یک سری نشریه با عنوان نشریه نوین وال پست مش تدوین شده‌اند که در آنها به تأییدیه وال مش و نحوه اجرای آن پرداخته شده است. از جمله این نشریه‌ها می‌توان به پیوست ششم استاندارد 2800، نشریه 1024، نشریه 729، نشریه 819 و نشریه 714 اشاره کرد.

در این بخش به یک سری استانداردها و ضوابط اجرای وال مش که در رابطه با اجرای صحیح این سیستم بوده و در آیین‌نامه‌ها به‌صورت مشترک بدان پرداخته شده است، خواهیم پرداخت. در ابتدا لازم به ذکر است که با مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف نیازی به استفاده از وادارهای قائم و افقی فلزی رایج در وال‌پست‌های سنتی نبوده و هیچ محدودیت طولی در اجرای آن وجود ندارد. همچنین در لبه‌های دیوار و بغل بازشوها لازم است از الیاف مسلح استفاده شود. بر اساس ضوابط اجرای وال‌پست مش که لازمه تأییدیه وال مش بوده، در صورتی که دیوار به اندازه حداقل ۵ سانتی‌متر در داخل کف قرار گرفته باشد، نیازی به استفاده از نبشی در پایین دیوار جهت مهار نوار وامش نیست.

همچنین الیاف مورد استفاده در اجرای وال مش در محیط قلیایی و کار با پلاستر سیمانی لازم است تا از مش فایبرگلاس نوع AR با حداقل مقاومت تسلیم ۱۰۰۰ مگاپاسکال باشد. برای کار با پلاستر گچی در محیط‌های بدون قلیا نیز، شبکه الیاف معمولی یا همان توری فایبرگلاس E-glass با مقاومت تسلیم بالای ۱۰۰۰ مگاپاسکال می‌تواند استفاده گردد. در ادامه این ضوابط و در تأییدیه وال مش آمده که شبکه یا مش الیافی مورد استفاده در اجرای نواری وال مش می‌بایست از حداقل گرماژ ۱۰۰ گرم بر متر مربع برخوردار باشد که این گرماژ برای اجرای سرتاسری وال مش برابر با ۵۰ گرم خواهد بود.

‏مراحل اخذ تأییدیه وال مش از نظام مهندسی

در ابتدا لازم به ذکر است که اجرای سیستم وال مش نیازی به اخذ تأییدیه مستقیم از نظام مهندسی ندارد و برای اجرای آن می‌توان از نقشه وال مش، ضوابط اجرا نوین وال پست مش و دستورالعمل‌های مندرج در آیین‌نامه وال پست مش استفاده کرد. ضوابط طراحی و محاسبات وال مش و اجرای آن، مورد تأیید نظام مهندسی بوده و عمل به آنها به نوعی گواهی بر تأییدیه وال مش خواهد بود. البته لازم است فرایند اجرایی وال مش زیر نظر مهندس ناظر ساختمان صورت گیرد و پس از اتمام فرایند کاری، مورد تأیید وی قرار گیرد.

همچنین لازم است به این نکته توجه شود که سیستم وال مش زمانی بر دیگر سیستم‌های مقاوم‌سازی، به‌ویژه وال پست‌های فلزی و بتنی، ارجحیت دارد که فرایند اجرایی آن مورد تأیید مهندس ناظر و دارای تأییدیه وال مش باشد؛ چرا که هر گونه سهل‌انگاری در اجرای این سیستم و عدم توجه به قوانین و استانداردها باعث می‌شود سیستم مقاوم‌سازی از کیفیت و کارایی مورد انتظار برخوردار نباشد و در هنگام زلزله دچار آسیب و ریزش شود. در این بین، نقش ناظر ساختمان که نماینده نظام مهندسی است، در نظارت بر اجرای این سیستم و تأییدیه وال مش بسیار مهم است.

چنان‌چه پس از نظارت مهندس ناظر بر سیستم وال مش مشخص شود که سیستم اجرایی دارای نقص یا اشتباه بوده، تأییدیه وال مش صادر نمی‌گردد و لازم است اشتباهات صورت گرفته در اجرای وال مش برطرف گردند. برای این کار، ناظر موظف است عدم تأییدیه وال مش را به مسئولین مربوطه گوشزد کند و در نهایت تیم اجرایی مسئولیت رفع نواقص را برعهده بگیرد. حال چنان‌چه کوتاهی در زمینه نظارت صورت گیرد، مهندس ناظر می‌بایست پاسخ‌گو باشد و همین موضوع نیز دلالت بر مسئولیت سنگین وی در این حوزه کاری را دارد.

مزایا والمش دلیلی محکم بر رفع ممنوعیت والمش و تایید آن توسط نظام مهندسی

نوین وال پست مش مورد تأیید نظام مهندسی بوده و از این رو به‌صورت گسترده در زمینه مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مزایای این سیستم می‌توان به کاهش هزینه‌های مقاوم‌سازی اشاره کرد که استفاده از آن باعث کاهش ۴۰ الی ۶۰ درصدی هزینه‌ها می‌شود. مزیت دیگر این سیستم که منجر به تأییدیه وال مش شده، تأثیر قابل توجه آن در انسجام و یکپارچگی دیوارهای غیرسازه‌ای بوده که به مهار مؤثرتر آنها در بخش اصلی سازه کمک زیادی می‌کند.

از طرفی، سیستم وال مش به‌دلیل فرایند اجرایی ساده و آسانی که دارد، استفاده از آن در امر مقاوم‌سازی باعث افزایش سرعت اجرایی و صرفه‌جویی در زمان تحویل پروژه می‌شود. از دیگر مزایای این سیستم که باعث تأییدیه وال پست مش از سوی نظام مهندسی شده، ساختار سبک و مقاوم مش فایبرگلاس و پلاستر سیمانی یا گچی به‌کار رفته در اجرای آن بوده که باعث کاهش وزن و بار مرده سازه و در نهایت افزایش مقاومت آن در برابر زلزله می‌شود.

همچنین در اجرای وال مش، به‌دلیل طراحی خاصی که دارد، نیازی به استفاده از میلگرد بستر و وادارهای قائم و افقی رایج در وال‌پست‌های فلزی نیست و همین موضوع نیز باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های فرایند مهار دیوارهای غیرسازه‌ای می‌شود. از طرفی، با حذف این مراحل و کوتاه شدن فرایند مقاوم‌سازی، مدت زمان تحویل پروژه نیز کوتاه می‌شود. از دیگر قابلیت‌های این سیستم که باعث تأییدیه وال مش از سوی نظام مهندسی شده، امکان همزمان مهار بخش غیرسازه‌ای در اسکلت اصلی سازه در کنار مقاوم‌سازی بخش نازک‌کاری گچی و سیمانی تنها با ترکیب مش فایبرگلاس و پلاستر گچی یا سیمانی است.

چگونه تأییدیه نظام مهندسی ایمنی و کیفیت وال مش را تضمین می‌کند؟

قوانین سازمان نظام مهندسی تأثیر زیادی بر کیفیت روند اجرایی فعالیت‌های ساخت و ساز دارد و این قوانین با هدف ارتقاء ایمنی اماکن و ساختمان‌های مسکونی، تجاری و غیره تبیین و اجرا می‌شوند. یکی از دلایلی که باعث شده تأییدیه وال مش از سوی نظام مهندسی از اهمیت بالایی برخوردار باشد، ضعف ساختمان‌ها در برابر زلزله بوده که عدم استفاده از سیستم‌های مقاوم‌سازی یا عدم اجرای صحیح این سیستم‌ها مطابق با اصول و ضوابط اجرایی، یکی از مهم‌ترین دلایل آن می‌باشد.

در گذشته به مقاوم‌سازی بخش‌های غیرسازه‌ای ساختمان توجه زیادی نمی‌شد، ولی بعد از زلزله اخیر کرمانشاه و خسارت‌های بسیاری که در بخش غیرسازه‌ای ساختمان به بار آمد، مقاوم‌سازی این بخش‌ها بیش از پیش مورد توجه مهندسان و پیمانکاران قرار گرفت. یکی از دلایل مهم این خسارت‌ها، عدم اجرای صحیح فرایند مقاوم‌سازی یا عدم کارآمدی روش‌های قدیمی در مهار دیوارها بوده که باعث شده مهندسان به دنبال روش‌های نوین در مهار این بخش‌های سازه باشند. استفاده از مش فایبرگلاس نوع AR و یا حتی توری فایبرگلاس نوع E-Glass در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای با تکیه بر تأییدیه وال پست مش می‌تواند به حل این مسئله کمک زیادی کند.

سیستم وال مش به عنوان یکی از انواع وال پست و بهترین جایگزین برای وال پست‌های فولادی می‌تواند انتخاب مناسبی برای این کار باشد. البته اجرای این سیستم در دیوارهای غیرسازه‌ای و عملکرد مؤثر آن در این بخش‌ها نیازمند تأییدیه وال مش بوده تا سیستم اجرا شده از کیفیت، کارایی و دوام لازم در امر مقاوم‌سازی برخوردار باشد. تأیید وال مش از نظر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌تواند کیفیت و ایمنی سیستم وال مش را تضمین کند و همین موضوع نیز تأثیر زیادی بر کیفیت فرایند مقاوم‌سازی در بخش‌های غیرسازه‌ای ساختمان دارد.

تأثیر تأییدیه نظام مهندسی بر گسترش استفاده از وال مش به جای وال ‏پست‌های سنتی

با توجه به اهمیت بالای فرایند مقاوم‌سازی در ایمنی ساختمان‌ها و مزایای بسیار سیستم وال مش در مقایسه با وال پست‌های سنتی، امروزه از سیستم وال مش به‌صورت گسترده در امر مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای و مهار آن‌ها در اسکلت اصلی سازه استفاده می‌شود. البته تأیید وال پست مش از نظر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز نقش بسزایی در استقبال پیمانکاران و عوامل اجرایی در استفاده از این سیستم در امر مقاوم‌سازی دارد.

بر همین اساس، امروزه از سیستم وال مش در بسیاری از پروژه‌های ساختمان‌سازی استفاده می‌شود و این سیستم نقش مهمی در روند اجرایی این پروژه‌ها و کیفیت نهایی آن‌ها دارد. از موارد استفاده از سیستم وال مش در امر مقاوم‌سازی می‌توان به استفاده از آن در پروژه‌های بزرگ اشاره کرد که از یک طرف باعث صرفه‌جویی در زمان اجرایی این پروژه‌ها می‌شود و از طرف دیگر نیز با کاهش هزینه‌های اجرایی همراه خواهد بود. به‌عنوان مثال، از سیستم وال مش که مورد تأیید نظام مهندسی ساختمان نیز است، می‌توان در فرایند مقاوم‌سازی برج‌ها و مراکز تجاری که از طراحی پیچیده‌تری برخوردار هستند، استفاده کرد.

با این کار هم در زمان و هزینه‌های ساخت این سازه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و هم وزن و بار مرده سازه که نقش مهمی در عملکرد آن در برابر نیروهای ناشی از زلزله دارد، کاهش می‌یابد. البته ویژگی‌های مثبت سیستم وال مش و کارآمدی بالای آن در امر مقاوم‌سازی باعث شده این سیستم به یک استاندارد جهانی تبدیل شود. بر همین اساس، با تکیه بر این سیستم مهارسازی دیوارهای غیرسازه‌ای مورد تأیید، می‌توان در امر مقاوم‌سازی سازه‌ها در سطح جهانی از آن استفاده کرد. وال مش، سیستمی برگرفته از FRCM است. در جهان، از سیستم FRCM یا همان ماتریس سیمانی تقویت شده با الیاف، جهت مقاوم‌سازی انواع دیوار و یا حتی مقاوم‌سازی کف، سقف و… استفاده می‌شود.

خلاصه

امروزه از روش‌های مختلفی در امر مقاوم‌سازی ساختمان، به‌ویژه بخش غیرسازه‌ای آن استفاده می‌شود که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به استفاده از وال پست در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای اشاره کرد. سیستم وال پست از گذشته تا به‌کنون نقش مهمی در فرایند مقاوم‌سازی بخش‌های غیرسازه‌ای داشته و به مرور زمان نیز دستخوش تغییرات زیادی بوده است. امروزه سیستم وال مش یا وال پست مش که از آن با عنوان نسل نوین وال پست نیز یاد می‌شود، از محبوبیت بالایی در امر مقاوم‌سازی برخوردار بوده تا آنجا که این سیستم می‌تواند جایگزین مناسبی برای وال پست‌های قدیمی و سنتی باشد. از آن‌جایی که نحوه اجرای وال مش تأثیر زیادی بر کیفیت اجرایی این سیستم و اثرگذاری آن در سازه دارد، تأیید نوین وال پست مش از نظر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌تواند به اجرای صحیح و اصولی این سیستم در امر مقاوم‌سازی کمک زیادی کند. از طرف دیگر، تأییدیه وال مش می‌تواند تضمینی برای کارآمدی این روش در امر مقاوم‌سازی باشد تا پیمانکاران و عوامل اجرایی با خیالی راحت از این سیستم در فرایند مقاوم‌سازی بخش‌های غیرسازه‌ای ساختمان، به‌ویژه دیوارهای غیرسازه‌ای استفاده کنند.